ဆန္႔က်င္ဘက္ ဒြန္တြဲတည္ရွိမႈႏွင့္ စစ္၏ အေျခခံသေဘာတရားမ်ား
|| ခင္မမမ်ုိဳး ||
စစ္ရဲ႕ အေျခခံ သေဘာတရားမ်ား (principles of war) ဟာ အသံုးျပဳသူေတြရဲ႕ အရည္အခ်င္းေပၚ မူတည္ၿပီး စစ္ပြဲေတြရဲ႕ အ႐ံႈးအႏိုင္ကို ဆံုးျဖတ္ေပးႏိုင္တဲ့ rules of thumb ေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအေျခခံ သေဘာတရားေတြကို စစ္ပြဲေတြသာမက ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ကုန္သြယ္ေရး က႑ေတြမွာပါ နည္းမ်ိဳးစံုနဲ႕ ဆန္းသစ္တီထြင္ၿပီး အသံုးျပဳေလ့ရွိၾကပါတယ္။
ေခါင္းေဆာင္ေတြအေနနဲ႕ ဘယ္အခ်ိန္မွာ ေနာက္လိုက္ေတြကို အမိန္႔ေပး ညႊန္ၾကားၿပီး၊ ဘယ္လိုအခ်ိန္မွာ ေနာက္လိုက္ေတြရဲ႕ စြန္႔ဦးလုပ္ေဆာင္မႈကို ခြင့္ျပဳေပးရမလဲ ဆိုတာကို ခြဲျခားသိျမင္တတ္ဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ ကြဲျပားျခားနားတဲ့ အျမင္ေတြ၊ ဆန္႔က်င္ဘက္ဒြန္တြဲ တည္ရွိေနတဲ့ သေဘာတရားေတြကို တစ္သမတ္တည္း မထားဘဲ အေျခအေနရဲ႕ ေတာင္း ဆိိုမႈနဲ႕အညီ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်မွတ္ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ႏိုင္ျခင္း ဟာ ေအာင္ပြဲရေအာင္ ဦးေဆာင္ႏိုင္မယ့္ ေခါင္းေဆာင္ေတြရဲ႕ အရည္အခ်င္း တစ္ရပ္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
**** ဆန္႕က်င္ဘက္ ဒြန္တြဲတည္ရွိျခင္း (Paradoxical Reasoning)
ေလာကမွာ ဆန္႔က်င္ဘက္ ျဖစ္ေပမယ့္ ဒဂါၤးျပားတစ္ေစ့ရဲ႕ ေခါင္းနဲ႔ပန္းလို ဒြန္တြဲတည္ရွိေနတဲ့ အရာေတြ အမ်ားအျပား ရွိပါတယ္။ အေကာင္းအဆိုး၊ သုခဒုကၡ၊ အ႐ႈံးအႏိုင္ စတာေတြဟာ ဆန္႕က်င္ဘက္ ဒြန္တြဲတည္ရွိမႈ (Paradoxical Reasoning) ရဲ႕ အေျခခံေတြပါပဲ။ စစ္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ဆန္႔က်င္ဘက္ဒြန္တြဲ တည္ရွိေနတာကေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ စစ္ပြဲမွာ အဆံုးသတ္ဆိုတာ မရွိပါဘူး။ စစ္ပြဲရဲ႕ အဆံုးသတ္ ပန္းတိုင္ဟာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးပါပဲ။ ေနာက္ထပ္ ထင္ရွားတဲ့ အဆိုအမိန္႔ တစ္ခုကေတာ့ "အေကာင္းဆံုးခံစစ္ဟာ တိုက္စစ္ျဖစ္တယ္" ဆိုတဲ့ အယူအဆပါ။
ေခါင္းေဆာင္ တစ္ေယာက္ဟာ ဒီလိုဆန္႕က်င္ဘက္ ဒြန္တြဲတည္ရွိေနတဲ့ သေဘာတရားေတြကို နားလည္ၿပီး၊ လိုက္ေလ်ာညီေထြ ေတြးေခၚျခင္း (adaptive thinking) ရွိဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ ေနာက္လိုက္ေတြရဲ႕ ထၾကြလံု႔လရွိမႈ၊ မိမိကိုယ္ကို ယံုၾကည္မႈ၊ ဦးေဆာင္လိုစိတ္ ထက္သန္မႈေတြကို အားေပးတဲ့ အေနနဲ႔ စြန္႔ဦးလုပ္ေဆာင္မႈ (Initiative) ကို ခြင့္ျပဳေပးရင္း၊ တစ္ၿပိဳင္နက္တည္းမွာပဲ strategic big picture တစ္ခုလံုးကို ထိခိုက္ေစတဲ့ ျပဳမူေဆာင္ရြက္မႈေတြ ေပၚထြက္လာျခင္း မရွိေအာင္ ကြပ္ကဲမႈနဲ႕ ထိန္းေက်ာင္းမႈ (Command and Control) ျပဳလုပ္ႏိုင္ရပါမယ္။
ခုခံစစ္၊ တိုက္စစ္၊ ေတာ္လွန္စစ္စတဲ့ စစ္ပြဲေတြ အပါအ၀င္ တစ္ဖက္ရန္သူနဲ႔ ထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္ရတဲ့ ႏိုင္ငံေရး စစ္မ်က္ႏွာေတြ အားလံုးမွာ ကြပ္ကဲမႈ တစုတစည္း တည္းရွိျခင္း (unity of command) ဟာ ေအာင္ပြဲ ရဲ႕ ေသာ့ခ်က္ပါပဲ။ ဘယ္လို အေျခအေနနဲ႔ အခ်ိန္အခါေတြမွာ ဆန္႔က်င္ဘက္ ဒြန္တြဲတည္ရွိေနတဲ့ Initiative နဲ႕ Command and Control ကို ဦးစားေပးမလဲဆိုတာကို ေခါင္းေဆာင္ေတြက ဆံုးျဖတ္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ေနာက္ထပ္ အေရးႀကီးတဲ့ ဆန္႔က်င္ဘက္ ဒြန္တြဲတည္ရွိေနမႈကေတာ့ Internal Focus (မိမိအင္အား၊ စိတ္ဓာတ္ခိုင္မာမႈ၊ ကၽြမ္းက်င္မႈ စသည္မ်ား) နဲ႔ External Focus (ရန္သူ႔အင္အား၊ ႏိုင္ငံတကာႏွင့္ အန္ဂ်ီအို အဖြဲ႕မ်ား၏ ဘက္လိုက္မႈ အေျခအေန၊ ရာသီဥတု၊ ပထ၀ီ၀င္ ႏိုင္ငံေရး စသည္ မ်ား) ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအေျခအေန ႏွစ္မ်ိဳးစလံုးကို အာ႐ုံစိုက္ၿပီး မွန္မွန္ ကန္ကန္ အကဲျဖတ္ႏိုင္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ စစ္ပြဲနဲ႔ ႏိုင္ငံေရး ထိပ္တိုက္ ရင္ဆိုင္မႈေတြမွာ ေခါင္းေဆာင္ေတြရဲ႕ အာ႐ုံစိုက္မႈကို ၾကည့္ၿပီး အ႐ႈံးအႏိုင္ကို တြက္ခ်က္လို႔ရပါတယ္။ External Focus ကိုပဲ အာ႐ုံစိုက္တဲ့ဘက္က မလြဲမေသြ ႐ႈံးပါလိမ့္မယ္။
**** coup d'oeil
လိုက္ေလ်ာညီေထြရွိမႈနဲ႕ ကြပ္ကဲ ထိန္းေက်ာင္းမႈေတြကို တန္ဖိုးထားရင္း အေျခအေနေတြကို အတြင္းမွ အျပင္သို႔ၾကည့္ျခင္း၊ အျပင္မွ အတြင္းသို႔ ၾကည့္ျခင္းေတြ တစ္ၿပိဳင္နက္တည္း ျပဳလုပ္ျခင္းကို စစ္ပညာရွင္ ကေလာ့၀စ္က coup d'oeil လို႕ ေခၚေ၀ၚသံုးစြဲခဲ့ပါတယ္။ coup d'oeil နဲ႕ ဆက္ႏႊယ္တဲ့ အေၾကာင္းအရာ ေလးမ်ိဳး ရွိပါတယ္။ ပထမတစ္မ်ိဳးက human implications ေတြနဲ႔ သက္ဆိုင္ပါတယ္။
တူညီတဲ့ ယံုၾကည္ခ်က္၊ ခံယူခ်က္၊ တန္ဖိုးထားမႈ၊ စိတ္ဓာတ္ခိုင္မာမႈနဲ႔ အျပန္အလွန္ ယံုၾကည္မႈေတြရွိတဲ့ အဖြဲ႕အစည္း ယဥ္ေက်းမႈရွိလာေစဖို႕ ေခါင္းေဆာင္ေတြက ေလ့က်င့္ ပ်ိဳးေထာင္ေပး ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
ဒုတိယတစ္မ်ိဳးကေတာ့ ေလ့လာသင္ယူမႈ (learning implications) နဲ႔ သက္ဆိုင္ပါတယ္။ တင္းမာတဲ့ အေျခအေန တစ္ခုမွာ အ႐ႈံး အႏိုင္ ေခါင္းေဆာင္က ဘယ္ေလာက္သိတယ္၊ ဘယ္ေလာက္ေတာ္တယ္ ဆိုတာနဲ႔ မဆံုးျဖတ္ႏိုင္ပါဘူး။ ေခါင္းေဆာင္နဲ႔ သူ႕အဖြဲ႕အစည္းရဲ႕ ျမန္ျမန္ ဆန္ဆန္ ေတြးေခၚ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်မွတ္ ေဆာင္ရြက္တတ္မႈေပၚမွာ မူတည္ပါတယ္။ ေနာက္လိုက္ေတြရဲ႕ စဥ္ဆက္မျပတ္ ေလ့လာဆည္းပူးမႈ၊ လုပ္ရည္ကိုင္ရည္ရွိမႈ၊ ကၽြမ္းက်င္မႈ၊ ကိုယ္ရည္ကိုယ္ေသြး ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈေတြကို ေခါင္းေဆာင္က အကဲျဖတ္ ဆန္းစစ္ေနဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
တတိယအခ်က္ကေတာ့ စီမံခ်က္ခ်မွတ္ျခင္း (Planning implications) နဲ႔ သက္ဆိုင္ပါတယ္။ ေအာင္ပြဲကို ဦးတည္ေစတဲ့ စီမံခ်က္ေတြ ခ်မွတ္ႏိုင္ဖို႕ တိက်တဲ့ ဆန္းစစ္ခ်က္ေတြ ျပဳလုပ္ႏိုင္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ မဟာဗ်ဴဟာ၊ နည္းဗ်ဴဟာေတြရဲ႕ ျပင္ပ၀န္းက်င္အေပၚ သက္ေရာက္ႏိုင္တဲ့ အက်ိဳးဆက္ေတြကို ေလ့လာသံုးသပ္ၿပီး၊ ေအာင္ပြဲ ရေစႏိုင္မယ့္ လႈပ္ရွားမႈေတြျဖစ္လာေအာင္ စီမံခ်က္ေတြနဲ႔ ထိန္းကြပ္ရပါတယ္။
ေနာက္ဆံုး အခ်က္ကေတာ့ structural implications ေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ မူ၀ါဒ၊ လုပ္ထံုးလုပ္နည္း၊ အေျခခံ သေဘာတရား စတာေတြကို တိတိက်က် ေစ့စပ္ေသခ်ာစြာ သိရွိဖို႔ လိုပါတယ္။ တိုက္စစ္၊ ခံစစ္မွာ တိက်စြာ လိုက္နာရမယ့္ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းေတြ ရွိပါတယ္။ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းေတြ ေရာေထြးၿပီး institutional inertia ကို မေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ရင္ ေအာင္ျမင္ဖို႕ မလြယ္ပါဘူး။ ဒီ coup d'oeil ဆိုင္ရာ အခ်က္ေတြကို စြန္႔ဦးတီထြင္ လုပ္ေဆာင္ေစမႈ၊ ကြပ္ကဲထိန္းခ်ဳပ္မႈ၊ ျပင္ပ အာ႐ုံထားမႈ၊ အတြင္းအ႐ံုစိုက္မႈ စတဲ့ ဆန္႔က်င္ဘက္ ဒြန္တြဲ တည္ရွိေန မႈေတြအၾကားမွာ အေျခအေန၊ အခ်ိန္အခါနဲ႔ အညီ ေဆာင္ရြက္တတ္ဖို႔ လိုအပ္လွပါတယ္။
**** စစ္၏ အေျခခံ သေဘာတရားမ်ားႏွင့္ ဆန္႕က်င္ဘက္ ဒြန္တြဲတည္ရွိမႈ
**** (က) တိုက္စစ္ႏွင့္ ခံစစ္ (Offensive-Defensive)
တိုက္စစ္က ရန္သူကို ကိုယ္က ဦးေအာင္တိုက္ခိုက္တာျဖစ္ၿပီး၊ ခံစစ္က ရန္သူက ကိုယ့္ကို ကနဦး တိုက္ခိုက္လာတာကို ခုခံကာကြယ္ စစ္ ျဖစ္ပါတယ္။ သေဘာတရားအရ ဆန္႔က်င္ေနေပမယ့္ အတူတကြ ဒြန္တြဲ တည္ရွိေနပါတယ္။ ဘယ္စစ္က ေအာင္ပြဲရေစမယ္လို႕ တရားေသ ယူဆခ်က္ မျပဳလုပ္ႏိုင္ပါဘူး။ အေျခအေနနဲ႕ အခ်ိန္အခါေပၚ မူတည္ပါတယ္။ တိုက္စစ္ ဆင္ႏႊဲရမယ့္အခ်ိန္မွာ ခံစစ္ဆင္ႏႊဲမႈနဲ႔ ခံစစ္ဆင္ႏႊဲရမယ့္ အခ်ိန္မွာ တိုက္စစ္ဆင္ရင္ေတာ့ ေသခ်ာေပါက္႐ႈံးပါတယ္။
ဒုတိယကမၻာစစ္ အတြင္းတုန္းက ဆိုဗီယက္တပ္ေတြရဲ႕ space-for-time ခံစစ္ဗ်ဳဟာက တိုက္စစ္ ေအာ္ပေရးရွင္းေတြ အတြက္ အေကာင္းဆံုး စစ္ေျမျပင္ကို ဖန္တီးေပးႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၈၀ ကာလေတြမွာ အေမရိကန္က်င့္သံုးခဲ့တဲ့ Strategic Defence Initiative က စစ္ေအးတိုက္ပြဲကို အဆံုးသတ္ေစခဲ့ပါတယ္။ အေျခအေနအရ ခံစစ္နဲ႕ တိုက္စစ္ ႏွစ္မ်ိဳးစလံုးကို ေပါင္းစပ္ တိုက္ပြဲ၀င္ရတာလည္း ရွိပါတယ္။ ေနတိုးအဖြဲ႕ႀကီးက ဒီလို ခံစစ္နဲ႔ တိုက္စစ္ ႏွစ္မ်ိဳးေပါင္းစပ္ထားတဲ့ active defence လို႔ေခၚတဲ့ strategic doctrine ကို က်င့္သံုးခဲ့ပါတယ္။
**** (ခ) ရည္မွန္းခ်က္- ႐ုတ္ျခည္းျဖစ္ေပၚမႈ (Objective- Surprise)
ရည္မွန္းခ်က္ဆိုတာမွာ ႀကိဳတင္စီမံမႈ ပါ၀င္ပါတယ္။ ေၾကာင္းက်ိဳး ဆက္ႏႊယ္မႈကို ႀကိဳတင္ သံုးသပ္ခ်က္ေတြ ရွိပါတယ္။ ႐ုတ္ျခည္းျဖစ္ေပၚမႈမွာ က်ေတာ့ ႀကိဳတင္စီမံ သံုးသပ္ခ်က္ေတြ မပါ၀င္ပါဘူး။ မထင္မွတ္ထားတဲ့ အေျခအေနေတြဟာ မထင္မွတ္ထားတဲ့ အခ်ိန္ေတြမွာ ျဖစ္ေပၚလာ တတ္ပါတယ္။ စစ္ေျမျပင္မွာေတာ့ ရန္သူ မထင္မွတ္ထားတဲ့ အခ်ိန္မွာ လက္ဦးမႈယူၿပီး တိုက္ခိုက္တာကို surprise attack လို႔ သံုးႏႈန္းၾက ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးကစားပြဲမွာ ၀ွက္ဖဲ အသံုးျပဳၿပီး surprise attack လုပ္ၾကတာေတြလည္း ရွိပါတယ္။ တစ္ခါတစ္ရံမွာ စစ္ဆင္ေရး စီမံခ်က္ထဲမွာ တံတားကူးၿပီး တစ္ဖက္ကမ္းေရာက္ရင္ အဲဒီတံတားကို ေဖာက္ခြဲဖ်က္ဆီးဖို႔ ညႊန္ၾကားခ်က္ပါၿပီး၊ ပကတိေျမျပင္မွာ တံတားရွာလို႔ မရတာေတြလည္း ရွိတတ္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ အျခားႏိုင္ငံေတြကို က်ဴးေက်ာ္ တိုက္ခိုက္ရတဲ့ စစ္ပြဲေတြမွာ ဒီလို အေျခအေနမ်ိဳးေတြ ႀကံဳေတြ႕ရတတ္ပါတယ္။ ဒီလိုျဖစ္ရပ္ေတြကို တပ္မွဴးေတြက unwanted surprise လို႕ ေခၚေ၀ၚသံုးႏႈန္းၾကပါတယ္။
စစ္ဆင္ေရးမွာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ႏိုင္ငံေရး ထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္မႈေတြမွာပဲ ျဖစ္ျဖစ္ စီမံခ်က္အတိုင္း လက္ေတြ႕မွ ျဖစ္ခ်င္မွ ျဖစ္လာမွာပါ။ ရည္မွန္းခ်က္ ကို ျပည့္မီခ်င္မွ မီမွာပါ။ ရည္မွန္းခ်က္- ႐ုတ္ျခည္းျဖစ္ေပၚမႈ ဆန္႔က်င္ဘက္ ဒြန္တြဲေနတာကို အေကာင္းဆံုး တုံ႔ျပန္နည္းကေတာ့ concurrent deductive reasoning ကို အေျခခံၿပီး လက္ရွိရွိေနၿပီးသား စီမံခ်က္ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ျခင္းနဲ႕ inductive reasoning ကို အေျခခံၿပီး၊ ႐ုတ္ျခည္းျဖစ္ေပၚလာမႈေတြကို အေကာင္းဆံုး ရင္ဆိုင္ႏိုင္မယ့္ နည္းလမ္းသစ္ေတြကို ရွာေဖြျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
**** (ဂ) လႈပ္ရွားမႈ- လံုၿခံဳေရး (Maneuver- Security)
ဒီအေျခခံ သေဘာတရားႏွစ္ခုကလည္း ဆန္႔က်င္ဘက္ ဒြန္တြဲတည္ရွိေနပါတယ္။ စခန္းထိုင္ေနရင္ လံုၿခံဳေရးအတြက္ စိတ္ခ်ရေပမယ့္ တိုက္ကင္းလွည့္လည္စဥ္မွာ ရန္သူနဲ႔ထိေတြ႕မႈျဖစ္ၿပီး က်ဆံုး ထိခိုက္မႈေတြ ရွိတတ္ပါတယ္။ သို႔ေပမယ့္ လံုၿခံဳေရးကို ပထမဦးစားေပးၿပီး၊ လႈပ္ရွားမႈ မရွိျပန္ရင္လည္း တိုက္ပြဲက ေရရွည္မွာ အီလာၿပီး၊ တစ္ဖက္ရန္သူက ရင္ဆိုင္ထိန္းခ်ဳပ္မႈ လုပ္လာမယ့္ အႏၱရာယ္ ရွိတတ္ပါတယ္။
စစ္ရဲ႕ သေဘာ သဘာ၀အရ စခန္းသိမ္းပိုက္ခံရမွ ႐ံႈးတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ရင္ဆိုင္ထိန္းခ်ဳပ္ၿပီး containment လုပ္ခံထားရတာကလည္း ႐ႈံးတာပါပဲ။ လံုၿခံဳေရးကို အားစိုက္လြန္းရင္ လႈပ္ရွားမႈအားနည္းၿပီး၊ လႈပ္ရွားမႈကို အားစိုက္လြန္းရင္ လံုၿခံဳေရးကို ထိခိုက္ပါတယ္။ သက္ဆိုင္ရာ strategic doctrine ေပၚမွာ အေျခခံၿပီး၊ ဦးစားေပးသင့္တဲ့ အရာကို ေရြးခ်ယ္ ဆံုးျဖတ္ႏိုင္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။
**** (ဃ) ႐ိုးရွင္းမႈ - ႐ႈပ္ေထြးမႈ (Simplicity- Complexity)
တခ်ိဳ႕မဟာဗ်ဴဟာ စဥ္းစားေတြးေခၚ ခ်က္ေတြက ႐ႈပ္ေထြးပါတယ္။
႐ႈပ္ေထြးနက္နဲတဲ့ ေအာ္ပေရးရွင္းေတြလည္း အမ်ားအျပား ရွိႏိုင္ပါတယ္။ ကမၻာတစ္၀န္းက command and staff college ေတြမွာ သင္တန္းပို႔ခ်သူေတြ ႀကံဳေတြ႕ေလ့ရွိတာက သင္တန္းသားေတြရဲ႕ ႐ိုးးရွင္းမႈ၊ ႐ႈပ္ေထြးမႈေတြကို တုံ႔ျပန္လက္ခံပံု မတူညီမႈပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕က တိုက္ခိုက္ေရးမွာ ေတာ္ေပမယ့္ တပ္ေရး၊ တပ္ေထာက္ အပိုင္းေတြမွာ အားနည္းတာလည္း ရွိပါတယ္။
အေရးႀကီးတာကေတာ့ လူမွန္၊ ေနရာမွန္ ျဖစ္ဖို႔ပါပဲ။ စစ္ေရး၊ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး၊ အႏုပညာစတဲ့ က႑ေတြ အားလံုးမွာ back office အတြက္ သင့္ေတာ္မယ့္သူေတြနဲ႕ field work အတြက္ သင့္ေတာ္မယ့္ သူေတြ သီးျခားစီ ရွိပါတယ္။ ေခါင္းေဆာင္ေတြက တာ၀န္ခြဲေ၀ ေပးတဲ့ အခါ မွန္မွန္ကန္ကန္ အကဲျဖတ္တတ္ဖို႔ လိုပါတယ္။ တစ္ခါတစ္ရံမွာလည္း ႐ိုးရွင္းစြာ အမိန္႔အတိုင္း အေကာင္အထည္ေဖာ္ရမယ့္ field work ကိုမွ လူရာသြင္းမႈေတြေၾကာင့္၊ ႐ႈပ္ေထြးနက္နဲတဲ့ တာ၀န္ေတြကို ထမ္းေဆာင္ႏိုင္မယ့္ လူေတြက field work ထဲ လိုက္ဆင္းၿပီး၊ မဆံုး႐ႈံးသင့္ဘဲ ဆံုး႐ႈံးရမႈေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။
႐ိုးရွင္းမႈ- ႐ႈပ္ေထြးမႈနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ေနာက္ထပ္ အေရးႀကီးတဲ့ အခ်က္ကေတာ့ ရွင္းလင္းျပတ္သားတဲ့ အမိန္႕ ျဖစ္ပါတယ္။ စစ္ဘုရင္ နပိုလီယံရဲ႕ adjutant technique လို႕ လူသိမ်ားတဲ့ ရွင္းလင္းျပတ္သားေသာ အမိန္႔ဟာ တိုက္ပြဲရဲ႕ အ႐ႈံးအႏိုင္အတြက္ အေရးႀကီးပါတယ္။ စစ္ေျမျပင္ (သို႕မဟုတ္) စစ္ေျမျပင္သ႑ာန္ ႏိုင္ငံေရး အခင္းအက်င္း အေျခအေန တစ္ခုမွာ တိုက္ရင္ ေကာင္းမလားဆိုၿပီး လူထုဆႏၵခံယူပြဲ လုပ္ေနလို႔မရ ပါဘူး။ တိုက္ခ်င္သူ တိုက္ၾကဆိုၿပီး စြန္႔ဦး လုပ္ေဆာင္ေစမႈလည္း လုပ္လို႕ မရပါဘူး။
ကြပ္ကဲမႈ တစုတစည္းတည္း (unity of command) ရွိရပါမယ္။ ေခါင္းေဆာင္ေတြက တက္မိန္႔၊ ဆုတ္မိန္႔ ေပးရပါမယ္။ တိုက္ပြဲအီေနရင္ က်ားထိုးတက္ရင္လည္းတက္၊ အက်အဆံုး အနည္းဆံုးနဲ႕ ဆုတ္ခြာၿပီး တိုက္စစ္ အတြက္ ျပန္လည္အားယူမႈ လုပ္ရင္လည္း လုပ္ရပါမယ္။ ဒီလို ရွင္းလင္းျပတ္သားတဲ့ အမိန္႕ကို မေပးဘဲ တိုက္ပြဲအီေန တာကို အခ်ိန္ဆြဲထားရင္ ဒုတိယအေတြး (second thought) ေတြ ၀င္လာၿပီး၊ မိမိတပ္ေတြ ဖ႐ိုဖရဲ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ႐ႈပ္ေထြးေနတဲ့ အေျခအေနေတြကို ဆန္႔က်င္ဘက္ျဖစ္တဲ့ ႐ိုးးရွင္းမႈနဲ႕ ရင္ဆိုင္ေျဖရွင္း နည္းက အေရးေပၚ အေျခအေနမွာ သင့္ေလ်ာ္ပါတယ္။
**** (င) Mission- People
စစ္ဆင္ေရးေတြမွာ မိမိဘက္က ထိခိုက္က်ဆံုးမႈ အနည္းဆံုးနဲ႔ ရည္မွန္းခ်က္ တာ၀န္ကို ျပည့္မီေအာင္ ထမ္းေဆာင္ဖို႕ ညႊန္ၾကားေလ့ ရွိၾကပါတယ္။ ဒီအခ်က္ႏွစ္ခုကလည္း ဆန္႔က်င္ဘက္ ဒြန္တြဲတည္ရွိေန ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ သူေသကိုယ္ေသ ရင္ဆိုင္ၾကရတဲ့ အေျခအေနေတြမွာပါ။ ရည္မွန္းခ်က္တာ၀န္ကို ျပည့္မီဖို႔ ရဲေဘာ္အခ်ိဳ႕ရဲ႕ အသက္ေတြကို စေတးဖို႕ လိုအပ္လာတာေတြ ရွိတတ္ပါတယ္။ စစ္မွာ ဒီအခ်က္ကို မလြဲမေသြ လက္ခံႏိုင္ဖို႕ လိုပါတယ္။
မိမိဘက္က ထိခိုက္က်ဆံုးမႈ ျဖစ္ႏိုင္ေျခကို risks မယူရဲရင္ ရန္သူနဲ႔ ထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္လို႔ မရပါ။ တစ္ဖက္နဲ႕ တစ္ဖက္ လက္နက္ကိုင္စြဲတဲ့ အေျခအေနမွာပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ လက္နက္ကိုင္စြဲထားတဲ့ ဘက္တစ္ဖက္ကို ရင္ဆိုင္ရတဲ့ အေျခအေနမွာပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ဒီကိစၥဟာ ေခါင္းေဆာင္ေတြ အတြက္ ေအာင္ပြဲနဲ႔ စေတးရမႈအၾကားမွာ ခ်ိန္ခြင္လွ်ာညွိရမယ့္ အခ်က္ ျဖစ္ပါတယ္။
**** နိဂံုး
နိဂံုးခ်ဳပ္ဆိုရရင္ စစ္ရဲ႕ အေျခခံ သေဘာတရားေတြဟာ တစ္ခုခ်င္း သီးျခားျဖစ္တည္ ေနတာေတြ မဟုတ္ပါဘူး။ ဆန္႔က်င္ဘက္ ဒြန္တြဲ တည္ရွိမႈေတြ အမ်ားအျပား ရွိပါတယ္။ စစ္ဘုရင္ ကေလာ့၀စ္က ကြဲျပားျခားနားတဲ့ အေၾကာင္းအရာ ႏွစ္ခုကို ဆက္စပ္အသံုးျပဳရတဲ့ အခါ၊ ဒီအေၾကာင္းအရာႏွစ္ခုမွာ ဘံုဆက္ႏႊယ္မႈ ရွိေနမယ္ဆိုရင္ polarity ဟာ အေၾကာင္းအရာေတြဆီမွာ မဟုတ္ဘဲ ဆက္ႏႊယ္မႈေပၚမွာ မူတည္တယ္လို႕ ဆိုခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ တစ္ခုနဲ႕ တစ္ခု ဆက္ႏႊယ္ေနၿပီး၊ အျပန္အလွန္ တည္မွီေနသလို၊ ဆန္႔က်င္ဘက္ဒြန္တြဲ ျဖစ္တည္မႈလည္း ရွိေနတဲ့ စစ္ရဲ႕ အေျခခံ သေဘာတရားေတြကို အေျခအေန၊ အခ်ိန္အခါနဲ႔အညီ အသံုးျပဳႏိုင္သူေတြ အေနနဲ႔ စစ္ေရး၊ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရးေတြ မွာ ေအာင္ပြဲရႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါေၾကာင္း ေရးသားတင္ျပအပ္ပါတယ္။
ခင္မမမ်ိဳး
The Ladies News
http://www.theladiesnewsjournal.com/…/tue-2016-11-29-1…/4341
EmoticonEmoticon