ပါဝါသံုုးမ်ဳိး ျပန္ေႏႊးျခင္း၊ ပါဝါမ်ားႏွင့္ ေရွ႕အလားအလာတခ်ဳိ႕

ၿပီးခဲ့သည့္ ရက္သတၱပတ္အတြက္ တစ္ပတ္စာျဖစ္ရပ္ႏွင့္ သတင္းသံုးသပ္ခ်က္ေတြကို အထင္ကရအင္စ တီက်ဳႀကီးမ်ားထံမွ အီးေမးလ္ေတြ ဆက္တိုက္ဝင္လာ ခ်ိန္၊ ၎တုိ႔၏ ကမၻာတစ္ဝွန္းကို ထုတ္ျပန္ခ်ိန္မွာ ရက္သတၱပတ္အကုန္ စေန၊ တနဂၤေႏြေန႔မ်ားျဖစ္ၾက၏။ ျမန္မာႏွင့္ အခ်ိန္ကြာဟခ်က္ တစ္ရက္နီးပါးရိွေနေသာ အေမရိကန္ အေနာက္ဘက္ကမ္းေျခအေျခစိုက္ဌာန ႀကီးေတြကဆုိလွ်င္ သူတုိ႔ထုတ္ျပန္ခ်ိန္မွာ ျမန္မာ၌ တနလၤာေန႔ထဲပင္ ေရာက္ေနၿပီျဖစ္၏။ အီေကာေနာ မစ္တစ္ပတ္စာကေတာ့ စေနေန႔လယ္မွာရတတ္ေလ့ ရိွပါသည္။ သို႔ျငားအပတ္တုိင္းသည္ တစ္ခုတည္းဖတ္ေန၊ ျပည့္ေန၍ေတာ့ အၿမဲမရႏုိင္၊ မျဖစ္။ ႏုိင္ငံျခားဆက္ဆံေရးေကာင္စီ (CFR)၊ ဘရြတ္ကင္းစ္ အင္စတီက်ဴး ရွင္း(Brookings Institutions) ႏွင့္ ကမၻာ့ႏုိင္ငံေရးရီဗ်ဴး (WPR-World Politics Review)၊ ဟတ္ဒ္ဆန္အဖဲြ႕အစည္း (Hudson Institute) ေတြ ေလာက္ကိုေတာ့ အနည္းဆံုးမျဖစ္မေနယွဥ္ထုိးေလ့လာရပါ၏။ ရံဖန္ရံခါ ဂ်ပန္တုိင္းမ္စ္ႏွင့္ China-US Focus တုိ႔ကိုလည္း အေတာ္ျပန္အားကိုးရတာမ်ဳိး ရိွတတ္သည္။

တာဝန္ယူထားေသာ ဤအပတ္စဥ္ ေဆာင္းပါးတစ္ပုဒ္တည္းအတြက္ သက္သက္မွ်မဟုတ္။ အျခားေသာလုပ္စရာ၊ ကိုင္စရာေတြႏွင့္လည္း တုိက္႐ိုက္ပတ္ သက္ေနျခင္း၊ အေလးထားေလ့လာအပ္ေသာ ဘာသာရပ္ ႏိုင္ငံတကာေရးရာႏွင့္ ေလ့လာမႈ (International Affairs and Studies) သာမက ႏိုင္ငံတကာ ဆက္ဆံ ေရးႏွင့္ မူဝါဒ၊ သီအုိရီ႐ႈေထာင့္ေတြကပါ လႊမ္းၿခံဳ ၾကည့္ျမင္လာႏုိင္ျဖစ္ေစေသာ ေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ဆယ္စုႏွစ္တစ္စုခဲြ ေက်ာ္ေလာက္ နယ္ပယ္တစ္ခုအျဖစ္ ေလ့လာျဖစ္ခဲ့ ျခင္းက ဂလိုဘယ္ႏုိင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး အျမင္ေတြ ပို ထင္ရွား ထိေရာက္လာေစခဲ့သည့္ အက်ဳိးရရိွေစသည္။ ယေန႔ကိုယ့္ႏုိင္ငံလို အေနအထားမွာလည္း ပိုလိုအပ္ လာေနခ်ိန္ဟု ျမင္ေနရသည္။ ‘ပါဝါ’ ဆုိသည္ကို ပိုသိျမင္ နားလည္ဖို႔၊ ကမၻာ့ဆက္ဆံေရး နယ္ပယ္မွာ ျပန္အသံုးခ်ႏိုင္ၾကေစဖို႔၊ လက္ေတြ႕ လက္ထဲရိွထား သည္မ်ားႏွင့္ အေျခတည္၍ အသံုးျပဳႏုိင္ဖို႔၊ ကိုယ္က လည္း ကစားတတ္ပါမွ သူတစ္ပါးအကစား မခံၾကရ မည္မုိ႔လည္း ပါဝင္ပါ၏။

အေျခခံ ‘ပါဝါ’ သံုးမ်ဳိး

ႏုိင္ငံတုိင္းမွာ ရိွပါသည္။ ပမာဏႏွင့္ အသံုးျပဳပံု ခ်င္း ကဲြျပားသြား၍ ထိုႏုိင္ငံ၏ပံုရိပ္ကုိ ထင္ဟပ္သြား ေစတာလည္း ျဖစ္သည္။စစ္ေအးတုိက္ပဲြ အရိွန္အျမင့္ဆံုးကာလစခဲ့သည့္၊ ဇာတ္ရိွန္အျပင္းဆံုးလည္း ျဖစ္သည့္ ၁၉၆ဝ ျပည့္လြန္ ႏွစ္ေတြက က်ဴးဘားဒံုးပ်ံအေရးကိစၥအလြန္၌ ပါဝါအ မာႏွင့္ ပါဝါအေပ်ာ့ကို စတင္ ခဲြျခား ျပသႏုိင္ခဲ့ၾက၏။ သို႔ျငား ပါဝါအမာမွာပဲ ဇာတ္လမ္းက ဆံုးဆံုးသြားတတ္ ခဲ့တာမ်ားသည္။ ေရာ္နယ္ရီဂင္လက္ထက္ႏွင့္ ဂ်င္မီ ကာတာ လက္ထက္ ၁၂ ႏွစ္မွ ၁၅ ႏွစ္ ၾကားကာလ ၾကယ္တာရာစစ္ပဲြမ်ား (Star Wars) မဟာဗ်ဴဟာေတြ ကုိမွတ္မိၾကလွ်င္ေတာ့ ထုိထိုကမၻာဖ်က္လက္နက္ႀကီး ေတြ အၿပိဳင္အဆုိင္ေနာက္မွာ သိမ္ေမြ႕နက္႐ိႈင္းစြာကပ္ လ်က္တဲြပါလာခဲ့သည္က ပါဝါအေပ်ာ့ျဖစ္ခဲ့ပါသည္။ အင္မတန္ အင္အားႀကီးလွပါ၏။ ကိုင္ဆုပ္ျပရတာအ ေတာ္လက္ေပါက္ကပ္သည္။ ေဟာလီးဝုဒ္ဇာတ္ကားမ်ား၊ ကိုကာကိုလာႏွင့္ ဟမ္ဘာဂါတုိ႔က ဆုိဗီယက္ျပည္ ေထာင္စုကို ေသခ်ာေပါက္ အထိနာခဲ့ေစျခင္းအေပၚ အျငင္းထြက္ႏိုင္သူ သိပ္ရိွမည္မထင္။ ႏုိင္ငံေရးႏွင့္ စီးပြားေရး၊ နယ္ေျမေဒသ က်ဴးေက်ာ္ခ်ဲ႕ထြင္၍ ၾသဇာ ခံအျဖစ္ သိမ္းသြင္းမႈတို႔ေၾကာင့္ မႏိုင္ဝန္ထမ္းရင္း၊ ပိရင္း ဆုိဗီယက္အုပ္စု ၿပိဳလဲရျခင္းျဖစ္သည္။ ဒီမုိက ေရစီသို႔ ျပန္ဦးလွည့္ေစျခင္းကသာ ထြက္ေပါက္ အမွန္ျဖစ္သည္ဟု ေဂၚဘာေခ်ာ့ဗ္ႀကီးကိုယ္တုိင္ ထုတ္ ေျပာခဲ့ဖူးတာမ်ားကလည္း မွန္ပါသည္။ ပါဝါအမာႏွင့္ ႏုိင္ငံေရးအင္စတီက်ဴးရွင္းေတြ ၿပိဳလဲရျခင္းက သိသာ ျမင္သာေသာ္လည္း လူမႈ၊ လူထုဆုိင္ရာကိစၥရပ္မ်ား (Societal Issues) အေပၚ အေတာ္အေျခခံသက္ေရာက္သည့္ ပါဝါအေပ်ာ့ကို ဤကာလ ေတြမွာ ကမၻာက ပိုသိလာၾကသလို ထပ္ဆင့္ပြားေလ့လာျခင္းျဖင့္ သိမႈေဗဒ (Epistimology) နယ္ပယ္လည္း ျမင့္တက္လာခဲ့ပါသည္။

စစ္ေအးေခတ္အၿပီး အေရွ႕ႏွင့္ အလယ္ ဥေရာပ ႏုိင္ငံအမ်ားအျပား ခဲြထြက္ၾကေတာ့ ဝ႐ုန္းသုန္းကား ေတြ ျဖစ္ၾကသည္။ ႏုိင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး အဓိက ေဒါက္တုိင္ႀကီးေတြ အားလံုးမွာ ႐ႈပ္ေထြးကုန္ သည္။ ယေန႔ထိ မၿပီးျပတ္ႏုိင္ေသးတာေတြ အမ်ားႀကီး ေတြ႕ျမင္ၾကားသိေနရဆဲ။ သို႔ျငား ဘယ္လာ႐ုစ္တစ္ႏုိင္ငံ မွလဲြ၍ ဥေရာပႏုိင္ငံေတြ အားလံုး (အားလံုး) အနိမ့္ဆံုးအေနအထားမွသည္ Minimal Democracy အုပ္စုထဲ တန္းဝင္စာရင္းေပါက္လာဖို႔ ဆယ္စုႏွစ္တစ္စု သာသာပဲၾကာခဲ့ပါသည္။ ထား၊ ျဖစ္ရပ္ေတြက အေသး စိတ္ေလ့လာခ်က္ (Case Studies) ေတြ ေတာင္လိုပံု ေနၿပီျဖစ္တာေတာင္ သင္ခန္းစာယူၾကည့္ျမင္တတ္စရာေတြ အမ်ားႀကီး ရိွေနဆဲ။ ပါဝါေတြဘက္ ျပန္သြားၾကရလွ်င္ ထုိကာလမွာ ပါဝါအမာ၊ ပါဝါအေပ်ာ့ကို ေပါင္းစပ္လိုက္ေသာ စမတ္ပါဝါ (Smart Power) အယူအဆ သီအုိရီတစ္ရပ္ ကမၻာေက်ာ္႐ုပ္လံုးၾ<ြကခဲ့ျခင္းပဲျဖစ္သည္။ ဂ်ဳိးဇက္အက္စ္ႏိုင္းဂ်ဴနီယာ (Joseph S. Nyes, Junior) က အထင္ရွားဆံုးျဖစ္၏။ သူ႔ေရွ႕၊ သူ႔ေနာက္မွာ ေျပာဆို ေရးသားထုတ္ျပန္ျပခဲ့တာေတြ ရိွေသာ္လည္း ေဒါက္တာႏုိင္းစ္ကိုပဲ ရည္ၫႊန္းခဲ့ၾကပါ၏။ ရည္ၫႊန္း ၾကသူမ်ားၾကပါ၏။ အက်ဥ္းခ်ဳပ္ ၿခံဳငံုၾကည့္ၾကမည္။

(၁) ပါဝါအမာ – Hard Power စစ္ေရး၊ စီးပြားေရးအျပင္ ႏုိင္ငံေရး ၾသဇာကိုပါ မျဖစ္မေန ထည့္သြင္းၾကရသည္။ ကုန္သြယ္ေရး၊ ဆက္ဆံမႈ၊ ပိတ္ဆုိ႔မႈ၊ အင္အားအသံုးျပဳမႈတုိ႔က ေပၚလြင္ထင္ရွား ေသာကိစၥမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။

(၂) ပါဝါအေပ်ာ့ – Soft Power

လူမႈေရးႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈဆုိင္ရာနယ္ပယ္ေတြမွာ အေတြ႕ရမ်ားသည္။ ဝါဒျဖန္႔ခ်ိေရး ယႏၲရားမ်ားသည္ လည္း ပါဝါအေပ်ာ့ျဖစ္သလို စာေပႏွင့္ မီဒီယာလည္း ဤပါဝါထဲမွာ ပါဝင္သည္။

(၃) စမတ္ပါဝါ – Smart Power

ပါဝါအမာႏွင့္ ပါဝါအေပ်ာ့ကို (လိုအပ္သလို) အခ်ဳိးအစားတစ္ရပ္ျဖင့္ ေပါင္းစည္း၍၊ ႏုတ္ပယ္ ျဖည့္စြက္၍ အသံုးျပဳျခင္းဟု အတုိဆံုးဖြင့္ဆုိၾကပါသည္။ စစ္တုရင္ (Chess Board) ခံုအဆင့္ဆင့္မ်ားျဖင့္ ခုိင္း ႏႈိင္းစံျပဳျပၾကရာ၌ ႐ႈပ္႐ႈပ္ေထြးေထြးႏိုင္လွသည္။ ေစ်းကြက္၊ လုပ္အား၊ ပညာေရး၊ ပထဝီႏိုင္ငံေရး၊ ႏုိင္ငံေရး ပထဝီ၊ ပထဝီစီးပြားေရး၊ မိတ္ဖက္အဖဲြ႕မ်ားဆုိင္ရာ၊ စနစ္မ်ား၊ မဟာဗ်ဴဟာနည္းဗ်ဴဟာႏွင့္ ေပၚလစီမ်ား၊ …အေသးစိတ္နယ္ပယ္ေတြအထိ အက်ဳံးဝင္ပါသည္။ ဥာဏ္ပညာျဖင့္ ကစားၾကရၿပီး က်ယ္ျပန္႔လွပါ၏။

စူပါ၊ ဂရိတ္၊ ေမဂ်ာႏွင့္ သာမန္

၁၉၉ဝ ျပည့္လြန္ကတည္းက ယေန႔ထိ တစ္ဦး တည္း စူပါပါဝါမွာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုပဲ ျဖစ္ ေနပါေသးသည္။ ဂရိတ္ပါဝါထဲမွာေတာ့ အစဥ္လိုက္အားျဖင့္ တ႐ုတ္၊ ၿဗိတိန္၊ ဂ်ာမနီ၊ ႐ုရွား၊ ျပင္သစ္၊ ဂ်ပန္၊ ကေန ဒါ၊ ဂ်ီ-၇ ႏိုင္ငံအမ်ားစု ပါဝင္ေနၾကပါသည္။ ေမဂ်ာပါဝါထဲမွာ အိႏိၵယ၊ ဘရာဇီး၊ ေတာင္အာ ဖရိကတုိ႔အျပင္ ယခုေနာက္ဆံုး အင္ဒိုနီးရွား၊ ထိုင္ဝမ္၊ ေတာင္ကိုရီးယား ၊ စင္ကာပူတုိ႔ ပါဝင္လာၾကသည္။ ေရွ႕မွာ အက်ဥ္းဖြင့္ဆုိျပထားေသာ ပါဝါသံုးမ်ဳိး စလံုးႏွင့္ စမတ္ပါဝါကို ပိုအေျခခံ၍ ေျပာဆိုႏိုင္ျခင္း ျဖစ္သည္။

ဤမွာ ၿပိဳင္ဆုိင္မႈ အႀကီးမားဆံုးအျဖစ္ စူပါပါဝါ ယူအက္စ္ႏွင့္ ဂရိတ္ပါဝါႀကီး (တခ်ဳိ႕က စူပါပါဝါ ေလာင္းလ်ာဟု သံုးစဲြတတ္ၾက၏) တ႐ုတ္တုိ႔ပဲ ဂလို ဘယ္စီးပြားေရးမွာ အၿပိဳင္တိုးေနၾကတာျဖစ္၏။ အ မွန္ေတာ့ တ႐ုတ္သည္ စူပါပါဝါျဖစ္ႏုိင္ေျခ အလြန္ နည္းပါသည္။ စမတ္ပါဝါအျမင္အရ တစ္ခုတည္း မဟုတ္၊ ကိုယ္က်ဳိးၾကည့္လြန္းတတ္ျခင္းႏွင့္ ႏုိင္ငံေရး အယူအဆက စီးပြားေရးလုပ္ပံုကို ေျပာင္းျပန္အခ်ဳိးက် ေနျခင္းျဖစ္၏။ ေနာက္တစ္ခ်က္က ကမၻာ့တိမ္းၫြတ္ ခ်က္လားရာျဖစ္ေနေသာ ‘ဒီမုိကေရစီေရး’ လိုအပ္ခ်က္ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ဂလို ဘယ္လိုက္ေဇးရွင္းကို အေမရိကန္ ႏိုက္ေဇးရွင္း (Americanization) ပံုစံလမ္းေၾကာင္းကေန တ႐ုတ္ပံုစံျပဳမႈ (Chinization) အျဖစ္ လက္ဦးမႈ ယူလာ ေနႏိုင္ခဲ့တာ ဆယ္စုႏွစ္ တစ္ခုမကေတာ့ၿပီ ဟုလည္း သံုးသပ္မႈေတြ ရိွျပန္သည္။ ေဆာင္းပါးအစကို ျပန္ေကာက္ မည္။

ၿပီးခဲ့သည့္ ရက္သတၱပတ္အတြက္ စာေရးသူ အထူးျပဳလုိက္သည္က ‘ႏိုင္ငံျခားေရးမူဝါဒ’ ကြၽမ္းက်င္သူမ်ား၏ လာမည့္ေခတ္ (တည့္တည့္ေျပာရလွ်င္ ေဒၚနယ္ထရမ့္ေခတ္) အတြက္ ကမၻာလံုးဆုိင္ရာအျမင္မ်ား ဝိုင္းဝန္းစုဖဲြ႕ ေဆြးေႏြး ထုတ္ျပန္ေန ၾကေသာ ပညာရွင္ဖိုရမ္ေတြျဖစ္ပါ၏။ ႏုိင္ငံျခားဆက္ ဆံေရးေကာင္စီ (CFR) ႏွင့္ ဘရြတ္ကင္းစ္ အင္စတီ က်ဴးရွင္းမ်ားက ထိပ္ဆံုးတန္းေနရာမွာရိွသည္။ ခုနက ေျပာခဲ့ေသာ စူပါ၊ ဂရိတ္၊ ေမဂ်ာႏုိင္ငံအားလံုး အျပင္ ခပ္မွိန္မွိန္ သာမန္ႏုိင္ငံမ်ားမွ ပညာရွင္ ခပ္ထက္ထက္ ေတြလည္း ပါဝင္ေနၾကပါ၏။ ထုတ္ျပန္ခ်က္တခ်ဳိ႕တစ္ ဝက္ေလာက္ပဲရေသးတာေတာင္ စာမ်က္ႏွာ ၂ဝဝ ေက်ာ္ေနၿပီျဖစ္သည္။ ဆက္လည္း လုပ္ေနၾကေပမည္။ ‘ႏုိင္ငံျခားေရးမူဝါဒ’ ေခါင္းစဥ္မွာပင္ အၿပီးမသတ္ ေသး၍ ‘ႏိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရး’၊ ‘ကမၻာလံုးဆိုင္ရာ စီးပြားေရး’ အျပင္ ‘လြတ္လပ္ေသာ ကုန္သြယ္ေရး’ မွ သည္ အျငင္းပြားဆဲ ျဖစ္ရပ္မ်ားကိစၥမ်ား ဆက္တုိက္လာေနမည္ဟု သိရိွထားရသည္။

(၁) ကိုယ္က်ဳိးစီးပြားကာကြယ္ေရးဝါဒ( Protectionism) ထက္ပင္ပို ႀကီးမားလာမွာ စိုးရိမ္ၾကျခင္း။

(၂) မေရရာ၊ မေသခ်ာလွေသာ ထရမ့္ဘာေတြလုပ္မည္ မသိေသး၍ ျဖစ္ႏုိင္ေျခမ်ား၊ ျဖစ္တန္ရာမ်ားကို အားသာခ်က္ မူေဘာင္တစ္ရပ္အတြင္း ထည့္သြင္း ထားၿပီး ဆက္လက္ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္မႈ ျမႇင့္တင္ႏုိင္ေရး ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ ေနၾကျခင္း။

(၃) အေမရိကန္ႏုိင္ငံေရး အင္စတီက်ဴးရွင္းမ်ားသာမက ဂလိုဘယ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး (အၿမဲေျပာေနခဲ့ၾကျငား ျဖစ္မလာေသး) ေဘာ္ဒီမ်ား၊ ကုလသမဂၢဆုိင္ရာတုိ႔အ တြက္ပါ ပိုမိုအားျဖည့္ ေစာင့္ၾကည့္ထိန္းေက်ာင္းေရး။

(၄) အေရွ႕အာရွႏွင့္ ပစိဖိတ္စီးပြားေရး။ TPP ျပဳျပင္္ ေျပာင္းလဲေရး။

ေလာေလာဆယ္မွာေတာ့ စိတ္ခ်မ္းသာစရာ အျပဳသေဘာေတြ ပိုျမင္ေနၾကရေသးသည္။ ၿပိဳင္ဘက္ ႏွင့္ မိတ္ဖက္ဟူသည္က တကယ္တမ္းေတာ့ ရန္သူ မဟုတ္ၾကေပ။ တစ္ၿပိဳင္တည္းမွာ ၿပိဳင္လည္းၿပိဳင္၊ မိတ္ လည္းဆက္ဖဲြ႕ ထားၾကရေပမည္။ ကမၻာႀကီးမွာ ရန္ျဖစ္ေန၍လည္း အက်ဳိးထက္အျပစ္ကသာ ပိုမ်ားလွပါ ၏။ နံပါတ္ (၄)ကိုေတာ့ ျမန္မာအေနျဖင့္ ပိုဦးစားေပး ေလ့လာၾကရေပမည္။

မင္းတင္

http://www.popularmyanmar.com/popularnews/archives/26474